گروه دفاع و امنیت مشرق - نبرد در آب‌های کم عمق یکی از نکاتی است که توجه نیروهای دریایی را در سرتاسر دنیا در قرن بیست و یکم به خود جلب کرده است. مقابله با تروریسم ، قاچاق و بحث نبرد با دشمن در آبهای کم عمق از جمله مسائلی است که به طراحی و ساخت نسل جدید شناورهای نظامی منجر شده است.

نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا که به صورت سنتی به عنوان یک نیروی عمل کننده در آبهای آزاد شناخته می شود و سالهاست با اشغال کشورها و مناطق مختلف، درصدد گسترش استعمار مادی و معنوی خود است، از گذشته به دنبال این بوده که برای حفاظت از آبهای ساحلی خود و همچنین عملیات جاسوسی و سلطه در مناطقی مثل خلیج فارس یا تنگه تایوان به شناوری جدید مجهز شود.

کشتی های جنگی سری "LCS" که مخخف عبارت "  littoral combat ship " است شامل دو کلاس از کشتی های جنگی یعنی کلاسهای " Freedom " و " Independent " است که قرار است در آینده نقش های جنگ ضد زیردریایی ، مین روبی و مقابله با تهدید قایق های تندرو را در آب های کم عمق به عهده بگیرند.

کلاس Freedom توسط شرکت لاکهید مارتین و کلاس Independent توسط شرکت جنرال دینامیکز طراحی و ساخته شده اند و هم اکنون 2 فروند از هر کدام از این کشتی ها در خدمت نیروی دریایی آمریکا قرار دارد. اما مشکلات عجیبی در مورد این شناورهای آمریکایی وجود دارد که از همین ابتدا سوالات بزرگی را درباره چرایی این چنین طراحی و ساخت این شناورها مطرح می کند. در این مطلب بیشتر با مشکلات این کشتی ها آشنا می شویم.


همان گونه که در ابتدا گفته شد این دو کشتی به منظور مقابله با تهدیدات در آب های کم عمق طراحی و ساخته شده اند. نوع طراحی آنها به صورت ماژول بوده و بسته به نوع ماموریت می توان تجهیزات مختلفی را بر روی این شناورها نصب کرد. این شناورها همچنین از خواص طراحی پنهان کار بهره برد و با داشتن سرعتی نزدیک به 87 کیلومتر بر ساعت سریعترین شناورها در ناوگان دریایی آمریکا به حساب می آیند.

اولین مشکل در بحث طراحی ماژول و چند کار این شناور وجود دارد. بر اساس نتایج گزارش رزمایشی که توسط نیروی دریایی آمریکا در سال 2012 انجام شده است تغییر از یک وضعیت به وضعیت دیگر در این شناورها می تواند هفته ها به طول بیانجامد که در شرایط جنگی خود بسیار مشکل ساز است.
 
مسئله بعدی در کشتی های سری LCS عدم وجود بدنه مقاوم در این کشتی ها می باشد. این شناورها در حدود 3 هزار تن وزن داشته و طولی در حدود 120 متر دارند. شناورهای فعلی آمریکایی مثل ناوشکن ها و رزم ناوهای این کشور دارای زره کولار در بدنه خود هستند اما شناور مورد نظر فاقد هر گونه زرهی در بدنه خود بوده و نسبت به هر گونه آسیب ناشی از برخورد گلوله و یا موشک می تواند نتایج فاجعه باری برای این کشتی فراهم کند. فراموش نکنیم که ماموریت این کشتی عملیات در آبهای کم عمق و عمدتا نزدیک به مناطق ساحلی بوده و آن در معرض تهدید انواع سلاح های ضد کشتی قرار می دهد.

اما نگاهی به تسلیحات این شناورها ماجرا را بسیار جالب تر خواهد کرد. برای مقابله با تهدیدات سطحی قایق های تندرو قرار بود این کشتی ها با موشک های سری "NLOS" که طرحی مربوط به نیروی زمینی ارتش آمریکا بود مجهز شوند. برد این موشک ها در حدود 40 کیلومتر بوده و می توانست بر علیه اهداف هم بر روی سطح آب و هم روی خشکی وارد عمل شود. این پروژه کنسل شد.

در نهایت و پس از آزمایش چند موشک دیگر نهایتا قرار شده است تا مدل L از خانواده موشکهای هلفایر با هدایت موجی میلیمتری  برای این کشتی ها طراحی و ساخته شده و در پرتاب گر های عمودی بر روی آنها نصب شود. اما نکته اینجاست که موشک هلفایر بردی موثری در حدود 8 کیلومتر داشته و در نهایت برد آن به 11 کیلومتر می رسد. اما این سلاح قرار است بر علیه قایق های تندرو به کار برود. شاید آمریکایی ها نخواهند به شکل مستقیم به این مسئله اشاره کنند اما مشخص است منظور آنها از قایق ها و شناورهای تندرو آن هم در آبهای کن عمق شناورهای نیروی دریایی سپاه پاسداران در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز است.


امروزه جدیدترین موشک کوتاه برد شناورهای نیروی دریایی سپاه موشک نصر 1 است که بردی نزدیک به 35 کیلومتر داشته و سرجنگی 150 کیلوگرمی آن به راحتی توانایی غرق کردن یک شناور 3 هزار تنی را دارا می باشد. این بدین معناست که اصابت یک فروند موشک نصر 1 به این شناورهای آمریکایی با توجه نبود زره در آن می تواند غرق فوری آن را در پی داشته باشد.


سوالی که در اینجا ممکن است برای عده ای پیش بیاید این است که در مرحله اول چگونه این شناور آمریکایی با توجه به خواص پنهان کاری آن مورد شناسایی قرار خواهد گرفت.

جواب این سوال را باید در آسمان منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز جستجو کرد ، جایی که پرنده های بدون سرنشین سپاه به صورت 24 ساعته تمامی حرکات ناوهای فرامنطقه ای را زیر نظر داشته و بارها و بارها توانستند به حریم ناوهای هواپیمابر ، ناوشکن ها و رزم ناوهای آمریکایی که از سامانه های بسیار پیشرفته تر دفاع هوایی را دارند نفوذ کنند . قاعدتا شناسایی و رهگیری شناورهای "LCS" کار بسیار راحتی برای پهپادهای سپاه خواهد بود.

در تنگه تایوان نیز البته دشمن بسیار توانا و آماده ای انتظار شناورهای آمریکایی را می کشد و آن هم شناورهای تندرو و پنهان کار تایپ 022  نیروی دریایی ارتش چین هستند که به 8 فروند موشک C-803 با برد نزدیک به 250 کیلومتر مجهز هستند. سرعت بیش از 60 کیلومتر بر ساعت ، برد و قدرت تخریب بالای موشکها به همراه وجود سامانه های تدافعی از این شناورها یک رقیب واقعی برای LCS آمریکایی می سازد که البته در بسیاری از موارد نمونه چینی بر گونه آمریکایی برتری دارد.


البته ضعف تسلیحاتی این شناور آمریکایی به بحث توان تهاجمی ختم نمی شود و در بحث تسلیحات دفاعی نیز تقریبا اوضاع به همین منوال است.  بر روی کشتی USS Freedom یک قبضه توپ 57 میلی متری در جلو ، 4 قبضه تیربار کالیبر 12.7 میلی متری و همچنین 2 قبضه توپ 30 میلی متری تک لول و همچنین 21 فروند موشک RIM-116 که موشکی سطح به هوا و کوتاه برد است قرار دارد. همان گونه که مشاهده می شود خبری از سامانه فالانکس یا موشکهای استاندارد نیست و همچنین در بخش راداری نیز سامانه شبیه به ایجیس وجود ندارد. این یعنی این شناورها خود به تنهایی در برابر حمله موشک های ضد کشتی بالستیک مثل DF-21 چینی و یا خلیج فارس ایرانی کاملا بی دفاع هستند.

 
البته در جریان چندین تمرینی که این کشتی ها تا به امروز داشته اند مشکلات زیادی در مورد توپهای 30 میلی متری و همچنین سیستم های پیشرانه این ناوها بروز پیدا کرده است. بر روی شناور USS Independent نیز اوضاع تقریبا به همین شکل بوده و باید گفت که بر روی آن کشتی خبری از توپهای 30 میلی متری هم نیست.

همین مسئله باعث شد که در چند سال اخیر مقامات آمریکایی چندین مرتبه و به صورت علنی اعمال کرده اند که شناورهای سری "LCS" در شرایط جنگی و در صورت درگیر شدن با دشمن دوام نخواهد آورده و غرق خواهند شد. این شناورها اصولا در برابر اکثر تهدیدات نیاز به حضور ناوشکن ها و یا رزم ناوها برای پشتیبانی از خود دارند و مشخص است که در جریان یک درگیری بزرگ شناورهایی با این امکانات به سرعت مورد اصابت قرار گرفته و غرق می شوند.

در بخش ضد زیردریایی هم داستان تقریبا به همین منوال است. این دو شناور به سامانه های سونار مدل 2087 ساخت شرکت تالاس مجهز هستند که به وسیله یک کابل در زیر آب کشیده شده و به دنبال شناور حرکت می کند. نکته جالب اینجاست که در صورت کشف هر گونه تهدید زیر سطحی این شناورها خود فاقد هرگونه سلاح ضد زیردریایی هستند و بایستی از بالگردهای سی هاوک مجهز به اژدر که بر روی این ناوها حضور دارند استفاده کنند. جالب است که شناوری که یکی از ماموریت های اصلی آن جنگ ضد زیردریایی است خود توان شلیک اژدر ندارد.

در بحث مبارزه با مین نیز این شناورها به سیستم های هواپایه کشف و نابودی مین های دریایی که درون بالگرد سی هاوک نصب خواهد شد و همچنین سیستم های سونار و روبات های زیر آبی کنترل از راه دور متکی خواهد بود. این امر همان گونه که اشاره شد نیاز به حضور در مناطقی مثل تنگه هرمز و یا تنگه تایوان داشته و شناور مورد نظر را در خطر جدی قرار خواهد داد.

اما مشکلات به همین جا ختم نمی شود. در ابتدا بنا بود تا هر فروند از این کشتی های جنگی قیمتی در حدود 220 میلیون دلار داشته باشند و حالا در سال 2014 میلادی بهای هر کدام از این کشتی ها به نزدیک 500 میلیون دلار رسیده است. نیروی دریایی آمریکا قرار بود تا در ابتدا 51 فروند از این ناوها را در اختیار بگیرد که با بحث کاهش بودجه دفاعی آمریکا این رقم به 32 فروند رسید.

اما یکی از منتقدان سرسخت این کشتی ها در کنگره آمریکا یکی از سناتورهای معروف حزب جمهوری خواه ، جان مک کین است. وی در آوریل سال جاری میلادی و در صحن سنای آمریکا در مورد شناورهای "LCS" می گوید:

برنامه ناوهای سری "LCS" نیروی دریایی خجالت آور بوده و به شکل خطرناکی پول های مالیات دهندگان را هدر داده است. وی در ادامه می گوید: اشتباهات نیروی دریایی در برنامه ریزی باعث شده است که پس از طی 13 سال از برنامه ساخت این ناوها در نهایت شناورهایی ساخته شود که بیشتر از حد انتظار گران قیمت بوده ، نمی توانند در نبرد باقی بمانند و توانایی های آن کمتر از شناورهای موجود می باشد.

وی در ادامه درخواست می کنم که تعداد این شناورها به 24 فروند کاهش پیدا کند. اما سوالی که پیش میاید این است که چگونه همچنان برخی از مقامات و نظامیان آمریکایی بر روی این برنامه پافشاری می کنند. همانگونه که قبلا توسط مشرق به برنامه جنگنده پنهان کار اف 35 پرداخته شده در اینجا نیز داستانی به همان شکل در حال رخ دادن است.

 این شرکت لاکهید است که از این تاخیرها و گرفتن بودجه برای برنامه های ارتقاء سود می برد. جالب اینجاست که در مورد این کشتی ها نیز شرکت لاکهید در طی پیشنهاد اعلام آمادگی کرده است تا در صورت موافقت سامانه های پیشرفته تر راداری و موشکی را بر روی این شناور نصب کند. بحثی که مسلما دوباره میلیاردها دلار به جیب این شرکت اسلحه سازی سرازیر خواهد کرد.